Jan van den Broek, gepensioneerd journalist

Gepubliceerd op 31 juli 2019 om 18:16
Jan van den Broek

Wat betekent vrijheid voor mij? Ten aanzien van het onderwerp vrijheid vraag ik me af of iemand die nooit ‘onvrijheid’ heeft ervaren begrijpt wat dit gegeven inhoudt. Zes jaar oud zat ik en mijn vriendjes op de basisschool. De Tweede Wereldoorlog woedde in Europa.

Het dak van het gebouw waarin wij zaten was zwaar beschadigd; de ruiten uit hun sponningen gerukt. De gaten waren met asbest platen dichtgemaakt. Bij gebrek aan leerkrachten en -middelen werd het onderwijs voor klas 1, 2en 3 in één jaar samengevat. Brachten de kinderen van thuis geen hout mee bleef de potkachel in herfst en winter uit. Kolen waren er niet. Eenieder hield dan zijn overjas aan. Door gebrek aan vitamine C zaten veel kinderen onder de zweren. Sommigen hadden, door gebrek aan hygiëne, zelfs schurft. Om de ellende enigszins te bestrijden, kreeg iedere leerling, ééns per maand, een sinaasappel aangeboden door vrijwilligers van de ‘Winterhulp’. Opeens was de meester ziek. Van zijn vervanger hoorden de kinderen dat die ‘open TBC’ had. Nee, vrijheid bestond toen niet. De vijand was de baas in Nederland. De democratie om zeep gebracht, de persvrijheid opgeheven en de onafhankelijke rechtspraak aan banden gelegd. Vaders van veel kinderen werkten, als dwangarbeider, in het land van de bezetter. De mensen die deze ellende (die ónvrijheid’) destijds aan den lijve hebben ondervonden, zijn nu heel oud. Ik ben één van hen. Zij weten hoe kostbaar vrijheid is en dat die, welhaast van de ene op de andere dag, kan worden afgepakt. Denk nooit dat vrijheid een recht is. Zij moet in stand worden gehouden. Palude.